Asgari Geçim İndirimi Hesaplama Aracı

Asgari Geçim İndirimi (AGİ) Hakkında Bilgiler

Çalışanların gelirinde önemli kalemlerden biri olan asgari geçim indirimi; devletin bir işçinin kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler için uyguladığı bir gelir vergisi indirimidir. 16 yaşını doldurmuş her çalışanın kazandığı gelirinin bir kısmının vergiden muaf tutulması şeklinde de tanımlanır. Evli veya bekar olunması hak edilen AGİ miktarında belirleyici noktalardan olurken, sahip olunan çocuk sayısı da önemli bir unsurdur.

Şimdi asgari geçim indirimi nedir, nasıl hesaplanır ve hakkında bilinmesi gereken konulara göz atalım:

Asgari Geçim İndirimi Nedir?

16 yaşını doldurmuş her çalışanın elde ettiği kazancının, bir kısmının gelir vergisinden muaf tutulmasına asgari geçim indirimi denmektedir. Gelir vergisinden muaf tutulan kısım, kişinin kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin asgari geçimini sağlayacak miktarı temsil etmektedir. Bu nedenle de evli veya çocuk sahibi olunmasına göre farklılık göstermektedir.

AGİ; işçiye, işveren tarafından devlet adına ödenmektedir ve işverenin gelir vergisinden düşülmektedir.

1985 yılından 2007 yılına kadar vergi iadesi uygulaması ile AGİ benzeri bir ödeme alınıyordu. 2007 yılında kaldırılan bu uygulama sonrasında 2008 yılında asgari geçim indirimi uygulamaya girdi.

Yıllık gelir değişebileceği için her yıl yeniden hesaplanan AGİ, çalışanın evlilik ve bekarlık durumunun yanında çocuk sayısına bakılmaktadır. Yeniden belirlenen asgari ücretle birlikte her yılın ilk gününde hesaplanmakta ve 1 Ocak itibarıyla geçerli olmaktadır. Belli bir geliri olan ve gelir vergisi ödemekle yükümlü olan sigortalı kişiler AGİ’den yararlanabilmektedir.

AGİ’nin maaşa dahil olup olmadığı da merak edilen konulardandır. 1 Ocak 2016 itibarıyla geçerli olan bekar veya eşi çalışan çocuksuz işçi maaşının içinde AGİ bulunmaktadır. Ama eşi çalışan ve çocuk durumuna göre artan ödemeler ayrı yapılmaktadır.

Her işçinin hak ettiği AGİ ödemesinin doğru hesaplanması için Aile Durum Bildirimi Formu’nun doldurulması ve bunun özlük dosyasında bulunması gerekmektedir. Formda yer alan bilgiler, çalışanın sorumluluğundadır ve çalışan verdiği bilgileri doğru kabul etmiştir. Herhangi bir yanlış beyan durumunda sorumluluk tamamen çalışana aittir.

Çalışanın ailevi durumunda bir değişiklik olması durumunda yine bu formun güncellenmesi için işçinin işverene başvurması gerekmektedir.

AGİ ödemeyen işveren, İş Kanunu ve Vergi Usul Kanunu’na uymadığı için suç işlemiş sayılmaktadır. Bu durumda Maliye Bakanlığı’na re’sen veya ikmalen tarhiyat yaparak işverene vergi ziyaı cezası kesilmektedir. Geçmiş 5 yıla kadar AGİ ödemeleri için hak talep edilebileceği de bilinmektedir.

Asgari Geçim İndirimi Nasıl Hesaplanır?

AGİ hesaplama, sigortalının evli veya bekar olmasına, evli ise eşinin çalışıp çalışmamasına ve sahip olunan çocuk sayısına göre değişiklik göstermektedir. Yılın hem ilk 6 ayındaki hem de ikinci 6 ayındaki asgari ücretlerin toplamı AGİ oranı çarpılır. Çıkan sonuç gelir vergisi oranlarının en düşüğü olan yüzde 15 ile çarpılır ve 12’ye bölünür. Bu işlem ise aylık asgari geçim indirimi hesaplanmış olur.

Hesaplama işlemi çalışanın medeni hali ve sahip olduğu çocuk sayısına göre farklı oranlara sahiptir. Bu oranlar;

Çalışanın kendisi için yüzde 50,

Çalışmayan ve hiçbir geliri olmayan eşi için yüzde 10,

İlk iki çocuk için yüzde 7,5,

Üçüncü çocuk için yüzde 10,

Dört ve daha fazlası için yüzde 5 olacak şekilde hesaplanmaktadır.

Uygulanan indirim matrahı oluşturulur ve gelir vergisinin ilk dilimine geldiği için %15’lik orandan işlem görür.

Örnek vermek gerekirse;

Eşi çalışmayan ve 3 çocuk sahibi olan bir sigortalının asgari geçim indirimi;

%50 + %10 + %7,5 + %10 = %85

Brüt asgari ücret 12 aylık toplam tutarı ile %85 ile çarpılır ve daha sonra gelir vergisinin en düşüğü olan %15 ile çarpılır. Daha sonra 12’ye bölünerek AGİ bulunur.

2019 yılı için bu veriler üzerinden işlem yapmak gerekirse;

2558 * 12 = 30.696

30.696 * 85 / 100 = 26.091,6

26.091,6 * 15 / 100 = 3.913,74

3.913,74 / 12 = 326,15 lira aylık AGİ ödemesi yapılacaktır.

Asgari Geçim İndiriminden Kimler Yararlanabilir?

AGİ, ücreti gerçek usulde vergilendirilen herkes tarafından faydalanılabilir. Bu, Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan 61. maddesindeki ücretleri alanların AGİ’den faydalanabileceği anlamına gelmektedir. Ücretleri diğer ücretler kapsamında vergilendirilenler ise AGİ’den faydalanamazlar.

En çok merak edilen konulardan birisi de boşanmış olanların çocukları için AGİ’den yararlanıp yararlanamayacağıdır. Burada bilinmesi gereken şudur; çocuk hangi birey üzerinden sağlık sigortasından yararlanıyorsa o kişinin AGİ’den yararlanacağıdır.

Aynı zamanda 18 yaşından büyük, çalışmayan ve öğrenim gören çocuklar için AGİ alınma konusu da şu şekildedir; mükellefle birlikte oturan ve onun tarafından bakılan 18 yaşından küçük veya 18 yaşından büyük ve öğrenim gören çocuklar için AGİ ödemesi alınabilir. Ama 18 yaşından büyük ve çalışmayan çocuklar bu indirimden yararlanamazlar.

AGİ Kim Tarafından Ödenir?

Asgari geçim indirimi, işçinin yasal hakkıdır. Ödemeler ise işveren tarafından değil, devlet tarafından yapılmaktadır. Buna karşın işverenin vergisinden düşülmektedir. Yasal bir hak olduğu için ödenmemesi bir suç niteliği taşımaktadır.