Gecikme zammı, amme alacaklarının süresinde ödenmemesi halinde uygulanan mali bir zam şeklinde tanımlanmaktadır. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un birinci maddesinde tanımlanan gecikme zammı, devlete olan borcunuzu vade tarihinde ödememeniz durumunda aylık olarak uygulanmaktadır.

Şimdi gecikme zammı hakkında daha detaylı bilgilere göz atalım:

Gecikme Zammı Nedir?

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da belirtildiği üzere; mükelleflerin rızai beyanları ile beyan etmiş oldukları vergileri normal vade tarihlerinde ödemeyip, daha sonraki tarihlerde yapacakları ödemeler için geciktirilen süreye göre hesaplanan tutardır. Kanuna göre gecikme zammı 1 Türk lirasından az olamaz.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre yerine getirilmemiş vergi cezalarında, bu madde uyarınca belirlenen oranda uygulanırken; mahkemeler tarafından verilen ve ceza mahiyetinde olan amme alacaklarında bu oranın yarısı kadar uygulanmaktadır. Bunlar dışındaki ceza mahiyetinde olan amme alacaklarına ise gecikme zammı uygulanmayacağı bilinmektedir.

Gecikme zammı oranı, piyasadaki faizlerin fazlasıyla üzerinde olacak şekilde belirlenir. Bu şekilde hem paranın zaman değerini hem de zamanında ödememeyi cezalandırmayı hedefleyen bir uygulamadır.

Hangi Tür Kamu Borçları için Gecikme Zammı Uygulanır?

Maliye’den alınan bilgilere göre gecikme zammı; devlete, vilayet hususi idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi ve pazar cezası gibi kamu borçlarına uygulanır. Aynı zamanda aynı idarelerin akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışında kalan ve amme hizmetleri tatbikatından mütevellit olan diğer alacakları ile bunların takip masrafları hakkında da uygulandığı bilinmektedir.

İdarelerin akitten, haksız fiilden ve hasız iktisaptan doğan alacakları amme alacağı niteliğini kapsamadığı için gecikme zammı uygulanmayacaktır. Bu durumda genel hükümlere göre tahsil edilir ve alacakların vadesinde ödenmemesi durumunda 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümlerine göre kanuni faiz uygulanacaktır.

Gecikme Zammı Nasıl Hesaplanır?

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunu’nun 51. Maddesi’ne göre; devlete olan borcun vadenin bitim tarihinde ödenmemesi durumunda geçen her ay için ayrı ayrı %2 oranında gecikme zammı uygulanır. Bu oran, 5 Eylül 2018 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Kararı ile belirlenmiştir. Eski dönemlerde %10 gibi oranlarda da uygulandığı görülmüştür.

Gecikme zammı hesaplama formülü şu şekildedir:

Gecikme Zammı Tutarı = Aylık Gecikme Zammı Oranı * Ay Sayısı * Gecikme Zammı Uygulanacak Tutar

Ay kesirlerine denk gelen gecikme zammı ise günlük olarak hesaplanır. Bu hesaplamada 1 ay 30 gün olarak dikkate alınır ve günlük gecikme zammı oranı, aylık oranın 30’a bölünmesiyle bulunur. Bu durumda gecikme zammı şu formülle hesaplanır:

Gecikme Zammı Tutarı = Günlük Gecikme Zammı Oranı * Gün Sayısı * Gecikme Zammı Uygulanacak Tutar

Gecikme zammı oranının yeniden belirlenmesi durumunda hesaplama;

• Aylık bazda, gecikme zammının hesaplandığı 1 aylık süre içindeki bir tarihte oran değiştirildiyse bu 1 aylık sürenin tamamına eski oran uygulanmaktadır.
• Günlük bazda, Cumhurbaşkanlığı kararının yürürlüğe girdiği gün dahil olmak üzere daha sonraki günler için yeni oran, yürürlük tarihinden önceki günler için eski oran geçerlidir.

Yürürlük Tarihlerine Göre Gecikme Zammı Oranları

Gecikme zammı oranları Bakanlar Kurulu tarafından aylar itibarıyla topluca veya her ay için ayrı ayrı yüzde onuna kadar indirmeye, gecikme zammı oranı ile asgari tutarının iki katına kadar artırmaya yetkilidir. Aynı zamanda gecikme zammı oranını aylar itibarıyla farklı olarak belirlemeye ve gecikme zammını bileşik faiz usulüyle aylık, 3 aylık, 6 aylık veya yıllık olarak hesaplatmaya da yetkilidir.

Aşağıdaki tabloda eski ve geçerli olan gecikme zammı oranları yer almaktadır:

Gecikme zammı oranı ile ilgili en son düzenleme 5 Eylül 2018 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Kararı ile yapılmıştır. Konuyla ilgili düzenleme Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan 06.09.2018 tarih ve 30527 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tahsilat Genel Tebliği Seri: C, Sıra No: 3 ile yapılmıştır.