Şimdi kira stopaj ile ilgili bilmeniz gereken konulara göz atalım:

Kira Stopajı Nedir?

Bir işyeri olarak kiralanan taşınmazın brüt kira bedeli üzerinden alınan vergiye, kira stopajı adı verilmektedir. Bunu vergi dairesine ödemekle yükümlü olan taraf ise kiracıdır. Aynı zamanda kiracı, kira stopajını ödedikten sonra mal sahibine net kirayı ödemiş olur.

Mal sahibi ile kiracı aracında yapılan kira kontratında kira bedeli net veya brüt olarak yazar. Kontratta ne olarak belirtilen tutar, kiracının mal sahibine ödeyeceği miktardır. Brüt ise kiracının mal sahibine ödeyeceği tutara kira stopajı kesintisinin eklenmesi ile belirlenen fiyattır.

Kira Stopaj Oranı Nedir?

Kiralarda stopaj oranı, 1 Ocak 2007 itibariyle yüzde 20 olarak belirlenmiştir. Kira stopaj vergisi hesaplaması için Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesindeki vergi oranları baz alınmaktadır. Bu verginin yüklenicisi ise kiracıdır.

Neden mal sahibi değil de kiracının bu vergiyi üstlenmediğini sorabilirsiniz. Bunun nedeni, devletin vergi mükellefi olarak kayıtlarında olan kiracılardan bu vergiyi daha kolay ve hızlı bir şekilde tahsil edebilecek olmasıdır.

Kira Stopajı Nasıl ve Ne Zaman Ödenir?

Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. Maddesi kapsamında kiraya verilen mallar üzerinden kesilen vergiye olan kira stopajı, yapılan ödemenin brüt tutarı üzerinden yüzde 20 oranına denk gelmektedir. Bu kesinti, aylara veya yıllara ait olmak üzere peşin ödenen kira bedeli üzerinden yapılır. Kiracı ise bu vergiyi ödemekle yükümlü olan taraftır.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından her yılın başında açıklanan vergi takvimi dahilinde yer alan tarihlerde kira stopajı ödenmektedir. İki eşit taksit halinde ödenen gelir vergisi kapsamındaki kira stopajı ödemeleri, Mart ve Temmuz aylarında yapılmaktadır.

3 aylık veya 1 yıllık işyeri kirası peşin olarak tahsil edildiği zaman, peşin tahsil edilen kiranın tamamı vergi kesintisine tabi tutulmaktadır. Eğer kiracı, basit usulde vergilendirmeye tabi bir mükellef ise vergi kesintisi yapma yükümlülüğü bulunmadığı için kira ödemesi üzerinden vergi kesintisi yapılmamaktadır. Kiraya verilen gayrimenkul hem konut hem iş yeri olarak kullanılıyorsa bu durumda da kira bedelinin tamamı vergi kesintisine tabi tutulmaktadır.

Kira Stopajı Ne Kadardır?

Mal sahibi ile kiracı arasında yapılan sözleşmede kira bedeli net ya da brüt olarak belirlenmektedir. Sözleşmede net olarak belirtilen miktar kiracının mülk sahibine ödeyeceği tutardır. Brüt olarak ifade edilen miktar ise hem kira bedelini hem de kira stopajını içermektedir.

Kiracı yaptığı kira ödemesinin brüt tutarı üzerinden bazen yüzde 25 bazen de yüzde 30 oranında gelir vergisi kesintisi yapmak zorundadır. Bu kesinti gelecek aylara veya yıllara ait olmak üzere peşin ödenen kira bedeli üzerinden yapılmaktadır.

Kiracı stopaj ödemesi yapmadığı zaman, mülk sahibine sorumluluk geçmemektedir. Maliye Bakanlığının da bu konuda herhangi bir ibaresi bulunmamaktadır. Yani kiracı stopajını ödemediği zaman, bu taşınmazın sorumluluğu sahibine geçmeyecektir.

Kira Stopajı Nasıl Hesaplanır?

Kiracı ile mülk sahibinin yaptığı kira sözleşmesinde kira bedeli net veya brüt olarak belirlenmektedir. Eğer kira net olarak belirtilirse mülk sahibine ödenecek tutar olduğu anlaşılır. Eğer kira brüt olarak belirtilirse kira stopaj kesintisi ile birlikte yazılmış demektir. Bu durumda kira stopajı hem net hem de brüt üzerinden hesaplanabilmektedir.

Net Kiradan Brüt Kira ve Stopaj Hesaplaması

Kira stopajının brüt kira üzerinden yüzde 20 olarak bir kesintiyi ifade ediyor olmasından yola çıkılarak, net kiranın 0,80'e bölünmesi ile brüt kira hesaplanabilir. Bu şekilde brüt kira tutarı öğrenildikten sonra kira stopajının ne kadar olduğu hesaplanabilir. Brüt kiranın yüzde 20'si hesaplandığı zaman stopaj oranı bulunmuş olacaktır.

ÖRNEK: 2000 lira net kira tutarı söz konusu olduğu zaman;

• Brüt Kira : 2000 / 0,80 = 2500 TL
• Kira Stopajı : 2500 * 20 / 100 = 500 TL

Brüt Kiradan Net Kira ve Stopaj Hesaplaması

Brüt kira bilindiği zaman hem net kira hem de stopaj oranı hesaplanabilmektedir. Bu durumda stopaj hesaplaması yapılırken, brüt kiranın yüzde 20'si söz konusu olduğu için direkt 5'e bölünerek işlem kolaylığı sağlanabilmektedir. Bu şekilde kira stopajı hesaplanmış olacaktır. Brüt kiradan stopaj çıkarıldığında ise net kira tutarı elde edilecektir.

ÖRNEK: 3000 TL brüt kira söz konusu olduğu zaman;

• Kira Stopajı: 3000 / 5 = 600 TL
• Net  Kira: 3000 – 600 = 2400 TL

Kira Stopajından Brüt ve Net Kira Tutarı Hesaplama

Ödenen kira stopaj oranı bilindiğinde hem net hem de brüt kira oranları hesaplanabilmektedir. Yukarıdaki işlemde brüt kirayı 5'e bölerek stopaj oranını bulmuştur. Burada ise ters işlem yaparak brüt kirayı bulabiliriz. Yani bilinen kira stopaj oranı 5 ile çarpıldığı zaman brüt kira bulunacaktır. Brüt kiradan stopaj oranı çıkarıldığında ise net kira bulunmuş olacaktır.

ÖRNEK: 300 TL kira stopajı ödenecek olması durumunda;

• Brüt Kira: 300 * 5 = 1500 TL
• Net  Kira: 1500 – 300 = 1200 TL

Yukarıdaki işlemlerde görüldüğü gibi kira stopaj oranlarının hesaplanmasında oldukça basit bir mantık bulunmaktadır. Yine de bu işlemlerle uğraşmak veya küsuratlı işlemlerle vakit kaybetmek istemiyorsanız Paratic Hesaplama aracını kullanabilirsiniz. İster brüt ister net ister stopaj oranını bilin; 3 durum için de hesaplama yapmanız mümkündür.